Waaraan herken je ze (M/V)?

Dit peutertje kan nog maar juist recht staan en lopen, de beentjes uit elkaar voor stevigheid, met de arm evenwicht zoekend, en dan komt daar die fotograaf die je lastig valt. Zie je niet dat ik bezig ben? Het is nog maar net uit het ei, maar het gezicht spreekt al boekdelen.

Perfecte illustratie bij Aristoteles' begrip 'ethos', waar hij het toepast op toneel: het is de uiting van een bepaald karakter; het is een dramatisch actiemoment, een snapshot, een dynamiek; een momentopname van typische gedragingen, etc. In afbeeldingen vindt men het vaak terug onder de vorm van tegenstrijdige signalen, bijv. een beweging naar rechts én naar links tegelijk, frequent toegepast in de Griekse vaasschilderkunst. Meer illustraties hierbij in mijn artikel Eikones.

Die 'typische gedragingen', daar wil ik verder op doorgaan, en in het bijzonder mannelijke en vrouwelijke stijl. Maar Aristoteles laat ik nu verder liever rusten, want wat die eruit gekraamd heeft over de typische eigenschappen van man en vrouw en verkocht heeft als wetenschap...

Een vraag: is dit peutertje nu M of V? En als u een antwoord hebt, waarop baseert u zich?

Misschien is dit een moeilijke voor u, maar in het 'vernieuwd' secundair onderwijs (VSO) - waarin een deel van het Vlaamse lerarenkorps, om van de leerlingen niet te spreken, vanaf de jaren '70 als prooi diende voor de experimenten van een bende dogmatische pedagogologen - was dat een makkelijke. 'Dat zie je toch zo?' Daar hadden ze gewoon ook het vak Technische Activiteiten Mannelijk en Technische Activiteiten Vrouwelijk uitgevonden. En ja, in M leerde je een lampje op een plankje aansluiten op de stroom. En in V leerde je breien en huishouden. Dat zijn toch overduidelijk typische M/V-activiteiten? Dit was het verkeerde onderwijsnet, anders hadden ze er vast nog het intelligent design bij gesleurd.
En dat vlak onder de neus van de tweede feministische golf. Il faut le faire.

Deze en andere gedachten speelden door mijn hoofd (om het eens literair te zeggen en als voorbereiding op wat komt), terwijl ik met Stylene bezig was.

Dat is een internetplek waar je je schrijfsels in een grote bak kunt gooien, bij wijze van spreken, en dan doen ze er achter je scherm van alles mee en hup, supersnel zijn ze al weer terug met een analyse: of je als M of V schrijft, het soort literaire stijl dat je gebruikt en bij welke Schrijver je het nauwste aanleunt.

Egocentrisch als ik ben wilde ik dat natuurlijk onmiddellijk uitproberen met een paar van mijn blogteksten. Uitkomst:
- ik schrijf non-fictie
- ik leun het nauwste aan bij Jeroen Brouwers
- ik schrijf voor 29% Mannelijk.

Tja. Nu weet ik wel dat ik een vrouw ben. Maar als ik het plaatje hierboven zie, begin ik een beetje te twijfelen. Want ik draag broeken. En ik lees boeken.

Even zien wat het oplevert als ik een paar onverdacht vrouwelijke auteurs door het systeem draai. En ja hoor, Hella Haasse, Kristien Hemmerechts, Saskia De Coster, Christine D'haen zijn allemaal Mannelijk. Evenals de 16e-eeuwse dichteres Anna Bijns, maar daar zijn onze literaire encyclopedieën blijkbaar dubbel fout: Stylene ontmaskert haar als een non-fictie-schrijver. Om toch een beetje trouw aan het blogthema te blijven heb ik ook nog Sulpicia erbovenop gedaan (Romeinse dichteres, 1e eeuw v.C.). Een beetje de boel proberen te belazeren, Latijn zou door het systeem moeten uitgespuwd worden als niet-Nederlands. Maar o nee: Sulpicia is 40% Mannelijk, dichtste auteur is weer Jeroen Brouwers en haar literaire categorie is 'wetgeving'. Dat zal het Latijn zijn. Maar die twee andere specificaties? Juridische teksten mannelijk? Omdat er Latijn in staat? Jeroen Brouwers schrijft juridisch Latijn?

Er begint zich een patroon te ontwikkelen, maar eerst moeten we nog iets anders checken. Klik op het plaatje, dan kunt u de de namen lezen van de dertien vergelijkingsauteurs, waaronder 2 (twee) vrouwen, Saskia De Coster en Annelies Verbeke. Een tekst van Saskia De Coster door het systeem halen levert niet Saskia De Coster op als beste auteur en Annelies Verbeke krijgt evenmin zichzelf naast zich, maar ze schrijft wel ongeveer als Saskia De Coster. Hugo Claus (met een tekst uit zijn Phaedra) doet het niet zo goed als ik (21% Mannelijk), maar zit wel op en top in de wetgeving en hij schrijft helemaal als Tom Lanoye.

Goed, we hebben de maat genomen.

Wat de auteurs van dit spelletje een typisch vrouwelijke of mannelijke stijl vinden is compleet duidelijk. Dat is een hups meisje zonder boek met opwapperend rokje dat de aandacht probeert te trekken van een veel langere stoere bink mét een boek. En waarom moeite doen om tenminste, gezien het onderwerp, een gelijke verhouding vrouwelijke en mannelijke auteurs te presenteren? Schrijven is tenslotte een exclusief mannelijke bezigheid, kijk maar naar de resultaten.

Wie durft de kluit op zo'n grove manier te belazeren, open en bloot, en dat Stylene-boerenbedrog gewoon op het net handhaven?

Dat is het Computational Linguistics & Psycholinguistics Research Center van de Universiteit Antwerpen. CLIPS voor de vrienden.
'O, maar hier wordt geen wetenschappelijke waarde nagestreefd, hoor,' zeggen ze daar:
"Deze demo wordt enkel aangeboden ter entertainment. Hij dient enkel om stylometrische technieken te illustreren."
Geloven ze daar bij CLIPS écht dat na het draaien van die demo hun stylometrie nog serieus genomen wordt? Wat het vooral  illustreert is de bekrompenheid van de makers en het bevestigt het vermoeden dat er met ons belastinggeld grondig geknoeid wordt. Stylometrische technieken? Stylometrisch gepruts ja. Afschaffen dat nutteloze, seksistische, boeltje.

Om te eindigen op een wat serenere noot: de peuter van hierboven begint nu al meer en meer een kleuter te worden, met het hoofd vol wilde krullen en taalverwerving :) Mijn kleindochter.