vrijdag 20 maart 2015

Het nieuwe Latijn


"Nee, ik staar me niet blind op het nieuwe Latijn van input en output, taxatie-instrumenten, optimalisering, auditing en monitoring want een dosis verkoelende technocratie kan onze overhitte en warrige justitie wel gebruiken."
Aldus vrederechter Jan Nolf vandaag in De Morgen in een uitstekend en - om het eens ouderwets te zeggen - met hartstocht geschreven artikel.

En wat verder: "...zullen gerechtsdeurwaarders de hele procedure kunnen overslaan en beslag kunnen leggen op basis van een "machtiging, langs elektronische weg verkregen door een centrale autoriteit". Dat laatste lijkt wel Newspeak uit het boek 1984."

"Λόγος δυνάστης μέγας εστίν", zei Gorgias van Leontini (5e eeuw v.C.) in zijn Lof van Helena. "Het woord is een machtig heerser". Op het eerste gezicht sluit deze uitspraak naadloos aan bij de vorige. De macht, die zich van het woord bedient bij haar gevoelloze uitoefening. Of, sterker, bij Gorgias als de personificatie van de menselijke spraakvermogens.

Maar verrassend genoeg vervolgt Gorgias: "Met een heel klein en onzichtbaar lichaam verricht het de meest goddelijke daden: want het heeft de macht angst te stoppen, smart te stillen, blijdschap te wekken en medelijden te verdiepen." (Bron)

De heerser als weldoener van de mensheid. Het helende effect van woorden was een thema in de antieke Griekse maatschappij. Poëzie helpt de lijdende mens. Retorisch talent dient gebruikt te worden ter verlichting van het menselijk gemoed. Gorgias zou ook Hippokrates (de dokter) hebben bijgestaan bij de formulering van zijn geschriften. Als je Gorgias' leven bekijkt - hij werd 108 jaar oud en zo rijk dat hij het orakel van Delphi een gouden standbeeld, van hemzelf, op ware grootte, kon schenken - zou iemand misschien kunnen denken dat God hem op die manier beloonde voor zijn naastenlievende opvattingen: maar niet Gorgias. Hij argumenteerde dat er niet zoiets als een god kan bestaan.

Terug naar het heden.

En naar het schril contrast met onze Belgische heersers. Jan Nolf had ook Kafka nog kunnen citeren, maar Orwell lijkt meer dan genoeg. Iedereen weet dat in diens roman 1984 'de enkeling ten onder gaat in een volkomen kansloze strijd tegen een totalitair bewind', dat gebruik maakt van de taal 'Newspeak' om de gedachten van de mensen te controleren en te censureren.
En nu staat België op de rand van de afgrond? Nolf : De vraag zal dan vooral zijn (...) of het machtsdenken en het corporatisme het in de piramide van het Poelaertplein weer zal halen op het basiswerk voor de rechtzoekende. Geen heling te vinden, hier...

Maar om het Latijn mee te trekken in deze poel van justitieel verderf als prototype van nauwelijks te begrijpen technospeak?
Slechte ervaringen opgedaan in het middelbaar en hoger onderwijs, meneer Nolf?