donderdag 29 november 2018

Russische opmars gestuit door oude Krimbewoners




Nu de krant De Standaard heeft aangekondigd het woord 'neger' (= zwarte) te willen schrappen, in het licht van nieuwe voortschrijdende inzichten op kleurgebied, zit de internationale geografie met een probleem. Toch als ze DS als gidskrant beschouwen.

De Zwarte Zee had bij de oude Grieken een bijzonder slechte reputatie, wegens de ontelbare schipbreuken tijdens herfst- en winterstormen. Hij was 'Axeinos' (ongastvrij). Maar de bijgelovige Griekse matrozen durfden die naam niet gebruiken en noemden hem liever 'Euxeinos', gastvrij. Om de zeegoden niet boos te maken. De Turken hadden daar hoegenaamd geen scrupules over en spraken van Kara Deniz, de Zwarte Zee, en zo is dat nu overal ingeburgerd.

Maar de aantrekkingskracht van het rijke vruchtbare land voorbij die Nietwitte Zee was groter dan de schrik. Vier eeuwen lang vóór onze tijdrekening hadden de Grieken het gekoloniseerd en er een welvarend koninkrijk uitgebouwd aan beide zijden van de Cimmerische Bosporus, met als hoofdstad Pantikapaion. Tegenwoordig heet dat Kertsj en die Bosporus heet nu Straat van Kertsj, een zeeëngte die de Russen sinds een weekje blokkeren onder de gloednieuwe brug die ze er gebouwd hebben. Ik kom daar straks op terug.

Cimmeria (de Krim) was de naam van dat Bosporische koninkrijk, maar 'Tauris' is de oude naam die nog altijd tot de lugubere verbeelding spreekt als de streek waar Iphigeneia, na een verre luchtreis, door de godin Artemis werd neergezet. Ze werd tot priesteres gebombardeerd en moest vreemdelingen slachtofferen die zo onvoorzichtig waren geweest er voet aan land te zetten. Het was niet de eerste verschrikking die ze had doorstaan.

De onherbergzaamheid van de Zwarte Zee straalde ongunstig op nog andere kusten af, met name op Kolchis (nu Georgië). Dat sombere land was de heimat van Medea, een geduchte tovenares. De knappe, maar niet al te snuggere, Griekse prins Jason kon haar overtuigen met hem mee naar Griekenland te komen, als zijn vrouw. Maar zoals dat soms gaat, de Grieken hadden geen zin in inclusiviteit en multicultuur met de Kolchische. Het nieuwe huwelijk van de prins, met een autochtone vrouw, resulteerde in een viervoudige moord. Met de complimenten van Medea. Daarna vloog zij weg op een drakenwagen.

Maar terzake nu, terug naar de Krim, waar de Russen de Oekraïeners in een wurggreep houden. Inbeslagname van 3 Oekraïense patrouillevaartuigen, vasthouden van 24 bemanningsleden, de Zee van Azov bezetten - volgens de president van Oekraïne (op de foto met een decoratieve tank op de achtergrond) onaanvaardbaar agressieve politiek van Vladimir Poetin. Wil de Navo een paar fregatten sturen?
Agressoren vanuit het Oosten kent de Krim natuurlijk ook al duizenden jaren, Scythen, Sarmaten, Goten, Hunnen, Mongolen - om er maar enkele te noemen. Maar het is begrijpelijk dat president Porosjenko nu even niet historisch gezind is. Anders zou Poetin fijntjes kunnen wijzen op het feit dat de Krim altijd al van Rusland was geweest, sinds 1783, totdat Chroestsjow het in een gulle bui aan de sovjetrepubliek Oekraïne cadeau gaf in 1954.

De brug. Sinds de Krimannexatie heeft Rusland niet stilgezeten met als resultaat een spiksplinternieuwe brug over de straat van Kertsj. En daar houdt het niet op. Er wordt hard gewerkt aan een nieuwe spoorweg over de brug, die langs Kertsj gaat lopen. Maar het werk zal 6 maanden vertraging oplopen.* De plannen moeten hertekend worden, de spoorweg moet 700-900 meter meer naar het zuiden worden verplaatst. Reden? Het Bosporische koninkrijk.

Tijdens de aanleg werd in de buurt van Kertsj een nederzetting, Manitra,* ontdekt, midden op het treintraject, met een oppervlakte van meer dan 4000 m² en daterend uit de 4e-2e eeuw voor Christus. Tot nu toe de grootste archeologische site van dat soort in de hele Zwarte-Zeeregio.

Kijk, dat is een leuk trekje aan die Russen: op volle zee drie uit de kluiten gewassen boten enteren en kapen, maar kosten noch moeite sparen om voorzichtig een erfgoedschonende spoorlijn te plaatsen rond een oud-Griekse nederzetting :-)

----------------------------------------
* Google Translate biedt een leesbare, zij het krakkemikkige, vertaling