Als kinderen wachtten wij met ongeduld tot vader zijn pakje sigaretten leeggerookt had. Dan mochten afwisselend mijn broer en ik een nieuw pakje gaan kopen. Iemand van mijn leeftijd weet ongetwijfeld wat wij daar leuk aan vonden. Ik spreek over de jaren vijftig. De baas van de plaatselijke rookwaren-cum-spirituosenwinkel was bovendien voorzitter van de zwembadvereniging en badmeester. De combinatie van deze activiteiten gaf in die onschuldige tijden nog geen aanleiding tot verkettering. Zijn gezag in het zwembad was onder de dorpsjeugd onbetwist. Als hij je dan in de winkel met je voornaam aansprak was dat een fijn moment. Maar het echt leuke aan de sigarettenpakjes waren de plaatjes. Mijn vader rookte Croydon en daarin zaten vliegtuigen, die we in een plakboek konden verzamelen.
Met naam en toenaam. Er waren nog merken met schepen, of treinen - de markt was ruim, en de sigarettenmaatschappijen gebruikten zonder scrupules de kinderlijke verzamelwoede om de omzet te verzekeren.
Het eerste sigarettenplaatje zou ca. 1875 het licht gezien hebben en ik heb geen idee of die nu nog in sigarettenpakjes zitten - ik rook niet. Maar het eerste idee om verzamelplaatjes bij koopwaar te verpakken is toe te schrijven aan een Duitser uit Keulen, wiens zonen dan later de definitieve naam gaven aan de firma, de gebroeders Stollwerck . Bij een reep chocolade. Compleet met inplakboeken. In 1840 begon een reeks die zou blijven duren tot in de 20e eeuw, ik heb voorlopig niet kunnen vinden tot wanneer. Tik in Google Afbeeldingen 'Stollwerck cards' in en kijk je ogen uit. En hier is het duidelijk dat ingespeeld werd op heel wat bredere interesses van het 19e-eeuwse doelpubliek dan die van het vijftigerjarenrookpubliek.
Dus hier kom ik bij mijn uitgangspunt uit ;-)
Aanleiding tot deze blogpost is het stukje van Neville Morley* over één van de Stollwerck Cards van 1908 in de reeks 'Helden des Geistes und vom Schwert' (groep 411, nr.6). Met name: Thucydides. Op de voorkant (boven) zie je een stevig gespierde blootarmige, nogal nors kijkende, Griek (op te maken uit zijn antiekerige kledij). Maar op de achterkant! Onder de typering van het soort chocoladereep krijg je een gedetailleerde beschrijving van Thucydides' leven en betekenis voor de geschiedenis, ter stichting bij het eten van je hapje chocolade. Bij Marlboro werken duidelijk geen Duitsers. Daar zijn ze niet verder geraakt dan de 'Marlboro man'.
---------------------------------------------
*Neville Morley, prof classicus en twitteraar in https://twitter.com/thucydiocy waarin hij hardnekkig verkeerde uitspraken over Thucydides weerlegt.
